સિગારેટના શોખીનો સાવધાન, જાહેરમાં ધુમ્રપાનના દંડની રકમમાં 10 ગણો વધારો - વાંચો નવા નિયમો

નવી દિલ્હીઃ કેન્દ્ર સરકારે સિગારેટ અને અન્ય તમાકુ પેદાશો સંચાલિત તમાકુ નિયંત્રણ અધિનિયમ (કોટપા) -2003 માં સુધારાનો ડ્રાફ્ટ તૈયાર કર્યો છે. આમાં સિગારેટ પીવાની દંડમાં 10 ગણો વધારો કરવામાં આવ્યો છે. ઉદાહરણ તરીકે, જો તમને કોઈ સાર્વજનિક સ્થળે સિગારેટ પીતા પકડાશો તો તમને 200 રૂપિયાને બદલે 2000 રૂપિયા દંડ થશે. આટલું જ નહીં, હોટલ, રેસ્ટોરાં અને એરપોર્ટ જેવા સ્થળોએ અલગ સ્મોકિંગ ઝોનની જોગવાઈને રદ કરવામાં આવી છે, જેમાં તમાકુની ખરીદી અને વેચાણની લઘુત્તમ વયમર્યાદા 18 વર્ષથી વધારીને 21 વર્ષ કરવાની જોગવાઈનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.

સંસદના આ બજેટ સત્રમાં સુધારેલ બિલ રજૂ કરવામાં આવનાર છે.

કોટપા એક્ટના સુધારેલા મુસદ્દામાં સંબંધિત સંસ્થા દ્વારા તમાકુ પેદાશો વેચનારા વિક્રેતાઓને ફરજિયાત લાઇસન્સની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે.

તમાકુના વેચાણ માટે કોઈ પ્રમોશન અથવા પ્રદર્શન થશે નહીં. ઇન્ટરનેટ અથવા સોશિયલ મીડિયા માધ્યમો દ્વારા તમાકુના ઉત્પાદનોના પ્રમોશન પર પણ સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવશે.

સંસ્થાઓએ કોટપા કાયદામાં સુધારાને સમર્થન આપ્યું છે અને માંગ કરી કે તેને વહેલી તકે સંસદમાં રજૂ કરવામાં આવે. તેમજ કેન્દ્ર સરકારે 2030 સુધીમાં તમાકુ મુક્ત બનવાનું લક્ષ્‍ય નક્કી કરવાનું સૂચન કર્યું છે.

નવા નિયમો

• દંડની રકમ 200 રૂપિયાથી વધારીને 2000 કરવામાં આવશે
• સંપૂર્ણ સ્મોક ફ્રી ઝોન: હાલમાં, એરપોર્ટ, હોટલ-રેસ્ટોરન્ટ (30 થી વધુ ઓરડાઓ) માં અલગ ધૂમ્રપાન કરાવવાની જોગવાઈ છે.
• તમાકુની ખરીદી અને વેચાણની ઉંમર 18 વર્ષથી વધારીને 21 વર્ષ કરવામાં આવશે
• વેચાણ સ્થળોએ કોઈપણ પ્રકારના તમાકુ ઉત્પાદનોના પ્રમોશન અથવા પ્રદર્શન પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવશે.
• તમાકુ ઉદ્યોગ કે કંપનીઓ કોઈ પ્રાયોજક લઈ શકશે નહીં કે સીએસઆર કરશે નહીં.
• ઇન્ટરનેટ અને સોશિયલ મીડિયામાં પણ તમાકુના ઉત્પાદનોના પ્રમોશન પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવશે.
• સિગારેટ-બીડીઓની એક લાકડીઓ, નાના પેક અને ઉપયોગમાં લેવાતા તમાકુના વેચાણ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવશે.
• તમાકુના કારણે દેશમાં દરરોજ 4000 થી વધુ મોત થાય છે
• વાર્ષિક 13 લાખ લોકો તમાકુ સંબંધિત રોગોને લીધે મૃત્યુ પામે છે. એક સંશોધન મુજબ દરરોજ ચાર હજારથી વધુ ભારતીયો તમાકુ સંબંધિત રોગોથી મૃત્યુ પામે છે. વર્ષ 2003થી આને લગતા મૃત્યુ દર વર્ષે લગભગ 5.9 ટકા જેટલા વધી રહ્યા છે.